„ენისა და კულტურის დოკუმენტირება და არქივირება ციფრულ ეპოქაში“
ენისა და კულტურის ციფრული დოკუმენტირება და არქივირება კულტურული მემკვიდრეობის კვლევის აუცილებელ წინაპირობას წარმოადგენს XXI საუკუნეში. დღეისათვის დადგენილია, რომ 7 000-მდე არსებული ენიდან 2150 წლისათვის თითქმის ნახევარს გაქრობა უწერია – საფრთხეში მყოფი ენების საკვლევი ინსტიტუტის Living Tongues Institute for Endangered Languages მონაცემების მიხედვით, ენები უფრო სწრაფად ქრება, ვიდრე ცხოველთა ან მცენარეთა სახეობები: ყოველ ორ კვირაში არსებობას წყვეტს ერთი ენა. საგულისხმოა, რომ გაქრობის საშიშროება უმეტესად ინდიგენური ხალხების ენებს ემუქრება, რომელთაგან უმრავლესობა ჯერ კიდევ არ არის დოკუმენტირებული, რაც იმას ნიშნავს, რომ ამ ენებთან ერთად გაქრება არა მარტო ენა, როგორც სისტემა, არამედ ინდიგენური მოსახლეობის სულიერი კულტურაც. შესაბამისად, ენისა და კულტურის ციფრული დოკუმენტირება და არქივირება XXI საუკუნის გამოწვევაა და კულტურული მემკვიდრეობის გადარჩენის აუცილებელ წინაპირობას წარმოადგენს. თემის აქტუალობიდან გამომდინარე, დიგიტალური ჰუმანიტარიის აკადემია ატარებს საერთაშორისო საზაფხულო სკოლას „ენისა და კულტურის დოკუმენტირება და არქივირება ციფრულ ეპოქაში“.
მიზანი:
პროექტი მიზნად ისახავს საერთაშორისო საზაფხულო სკოლის ჩატარებას, რომელიც მიეძღვნება ჰუმანიტართა ახალგაზრდა თაობისათვის კულტურული მემკვიდრეობის – ენისა და კულტურის – ციფრული დოკუმენტირებისა და არქივირების თეორიული ცოდნის გადაცემას, თანამედროვე ტექნოლოგიებისა და ინსტუმენტების ათვისებას და აჭარის ლინგვოკულტუროლოგიური პორტრეტის შექმნაში სტუდენტების (ბაკალავრების, მაგისტრანტებისა და დოქტორანტების) ჩართვას. საზაფხულო სკოლის პროგრამა ინტერდისციპლინური ხასიათისაა და ითვალისწინებს კომპლექსური ამოცანების გადაჭრას, კერძოდ:
I. თეორიული ცოდნის გადაცემას: დოკულინგვისტიკის ძირითადი პრინციპების გაცნობას; ციფრული დოკუმენტირებისა და არქივირების თეორიული და მეთოდოლოგიური საფუძვლების ათვისებას;
II. დოკუმენტირებისა და არქივირების ინსტრუმენტების გაცნობას ვორკშოფის ფარგლებში: ტექნოლოგიური და პროგრამული ინსტრუმენტების შესწავლას და მათ პრაქტიკულ გამოყენებას;
III. საველე ექსპედიციის მოწყობას სხალთა-ხიხანის ხეობაში: მასალების შეგროვებას სხალთა-ხიხანის ხეობის სოფლებში დოკულინგვისტიკის ძირითადი პრინციპების გათვალისწინებით;
IV. მოპოვებული მასალების ლაბორატორიულ დამუშავებას: რესურსების ლაბორატორიული დამუშავების უნარჩვევების გამომუშავებას და დამუშავებული რესურსების არქივირებისათვის მომზადებას ბათუმის ლინგვოკულტუროლოგიურ დიგიტალურ არქივში იმპლემენტაციის მიზნით.
საზაფხულო სკოლის გამოცხადების დრო: 1 მაისი
განცხადებების შემოტანის საბოლოო ვადა: 30 ივნისი
დასტური მონაწილეობის შესახებ: 10 ივლისი
საზაფხულო სკოლის ხანგრძლივობა: 8 დღე
საზაფხულო სკოლაში მონაწილეთა რაოდენობა: 20
პროექტი დაფინანსებულია აჭარის განათლების, კულტურისა და სპორტის სამინისტროს „უმაღლესი განათლების ხელშეწყობის პროგრამის“ ფარგლებში
პროგრამა
1 აგვისტო
გამგზავრება ზემო აჭარაში. შეკრების ადგილი: ბათუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის შესასვლელი ბულვარის მხრიდან. შეკრების დრო: 1 აგვისტო, 14.00 სთ.
11:00-12:00 სთ - „თქმულება-გადმოცემები ტაო-კლარჯეთში, სამცხესა და აჭარაში“ (თინა შიოშვილი)
12:00-13:00 სთ - სადილი
13:00-14:30 სთ - ვორკშოპი „ექსპედიციის დაგეგმვა და განხორციელება“(მალხაზ ჩოხარაძე)
14:30-15:00 სთ - შესვენება (ყავა, ჩაი)
15:00-16:30 სთ - ვორკშოპი „საველე სამუშაოს მეთოდოლოგია“ (რუსლან ბარამიძე)
4 აგვისტო
10:00-11:30 სთ - „აჭარის ეთნოგრაფიული მოზაიკა“ (რუსლან ბარამიძე)
11:30-12:30 სთ - „ენობრივი რესურსების ლინგვისტური დამუშავების ძირითადი პრინციპები დიგიტალურ ეპოქაში“ (ნანა ცეცხლაძე)
12:30-13:00 სთ - შესვენება (ყავა, ჩაი)
13:00-14:00 სთ - „საექსპედიციო მასალის არქივირების თანამედროვე მეთოდები და ინსტრუმენტები (ELAN, EAF)“ (რუსუდან პაპიაშვილი)
14:30-15:30 სთ - სადილი
15:30-17:00 სთ - „ენობრივი რესურსების ლინგვისტური დამუშავების პროგრამული საშუალებები (Flex)“ (მზია ხახუტაიშვილი)
II. ექსპედიცია და მოპოვებული მასალის ლაბორატორიული დამუშავება
5 აგვისტო
საველე ექსპედიცია ხულოს მუნიციპალიტეტის საზაფხულო იალაღებზე (ცივიტბა, წიფლნარი, შუამთა, მაჭარელა, სარიჩაირი, ახალდაბა). ხელმძღვანელები: მამია ფაღავა, თინა შიოშვილი, მალხაზ ჩოხარაძე, მზია ხახუტაიშვილი, რუსუდანი პაპიაშვილი, ნანა ცეცხლაძე, რუსლან ბარამიძე.
6 აგვისტო
მოპოვებული მასალის ლაბორატორიული დამუშავება და ჯგუფური პრეზენტაციების მომზადება ტუტორიუმის ხელმძღვანელები: მანანა თანდაშვილი, მამია ფაღავა, თინა შიოშვილი, მალხაზ ჩოხარაძე, რუსლან ბარამიძე, მზია ხახუტაიშვილი, ნანა ცეცხლაძე.
